مدینه، چه کردی رسول خدا را 
گرفتی ز ما خاتم‌الانبیا را

چه بیدادگر بود، این چرخ گردون
که خاک یتیمی، به سر ریخت ما را

دریغا! که روح دعا، رفت در خاک
گرفتند از ما روان دعا را

به سوگ محمّد، بگریید، یاران
که زهرا ببیند، سرشک شما را

بیارید گل بر در بیت زهرا
که هم‌درد باشید، خیرالنسا را

الهی الهی که اهل مدینه
نبینند، تنهایی مرتضا را

الهی نبینم که زهرا به صحرا
دهد آب با اشک خود نخل‌ها را

مبادا که در بیت وحی الهی
بدون طهارت، گذارید پا را

ببوسید، روی حسین و حسن را
تسلّا دهید این دو صاحبْعزا را

آزادى در مقابل بردگى، اصطلاحى حقوقى و اجتماعى است، اما «آزادگى» برتر از آزادى است و نوعى حریّت انسانى و رهایى انسان از قید و بندهاى ذلّت آور و حقارت بار است. تعلّقات و پاى بندى‏هاى انسان به دنیا، ثروت، اقوام، مقام، فرزند و ... در مسیر آزادى روح او، مانع ایجاد مى‏کند. اسارت در برابر تمنّیات نفسانى و علقه هاى مادّى، نشانه ضعف اراده بشرى است.
وقتى کمال و ارزش انسان به روح بلند و همّت عالى وخصال نیکوست، خود را به دنیا و شهوات فروختن، نوعى پذیرش حقارت است و خود را ارزان فروختن.
آزادگى در آن است که انسان کرامت و شرافت خویش را بشناسد و تن به پستى و ذلّت و حقارت نفس و اسارت دنیا و زیر پا نهادن ارزش‏های انسانى ندهد.
در پیچ و خم‏ها و فراز و نشیب‏هاى زندگى، گاهى صحنه هایى پیش مى آید که انسانها به خاطر رسیدن به دنیا یا حفظ آنچه دارند یا تأمین تمنیّات و خواسته ها یا چند روز زنده ماندن، هر گونه حقارت و اسارت را مى پذیرید. امّا احرار و آزادگان، گاهى با ایثار جان هم، بهاى «آزادگى» را مى‏پردازند و تن به ذلّت نمى دهند.
امام حسین علیه السلام فرمود:
 «مَوْتٌ فى‏ عِزٍّ خَیْرٌ من حیاةٍ فى ذُلٍّ» مرگ با عزت بهتر از حیات ذلیلانه است.
این نگرش به زندگى، ویژه آزادگان است. نهضت عاشورا جلوه بارزى از آزادگى در مورد امام حسین علیه السلام و خاندان و یاران شهید اوست واگر آزادگى نبود، امام تن به بیعت مى داد و کشته نمى‏شد. وقتى مى‏خواستند به زور از آن حضرت بیعت به نفع یزید بگیرند، منطقش این بود که:
 «لا وَاللَّهِ لا اعْطیهم بِیَدى‏ اعْطاءَ الذّلیلِ وَ لا اقِرُّ اقرارَ العبید» نه به خدا سوگند؛ نه دست ذلّت به آنان مى‏دهم و نه چون بردگان تسلیم حکومت آنان مى‏شوم!
صحنه کربلا نیز جلوه دیگرى از این آزادگى بود که از میان دو امر شمشیر یا ذلّت، مرگ با افتخار را پذیرفت و به استقبال شمشیرهاى دشمن رفت و فرمود:  «الا و انَّ الدَّعِىَّ بْنَ الدَّعِىِّ قَدْرَ کَزَنى‏ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ: بَیْنَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ» 
          بر ما گمان بردگى زور برده‏اند             اى مرگ، همتى! که نخواهیم این قیود

ادامه مطلب...

امویان براى پوشاندن رسوایى خویش از آن جنایت بزرگ، پیوسته سعى در کتمان و فراموشاندن آن داشتند. ائمّه شیعه نیز براى افشاى چهره دشمن و بیان مظلومیّت اهل بیت و توجّه دادن به فرهنگ سازنده جهاد و شهادت که در قیام عاشورا نهفته بود، همواره آن را زنده نگاه مى‏داشتند.
تأکید فراوان بر زیارت سیدالشهدا علیه السلام، بیان فضیلت بسیار براى گریستن در سوگ امام حسین علیه السلام و شهداى کربلا، برگزارى مجالس عزا و گریه از سوى خود امامان براى کشتگان کربلا، تشویق به سرودنِ شعر و خواندن مرثیه و مراسمى از این قبیل، هر یک سهمى عمده داشت تا آن حادثه الهام بخش براى همیشه زنده بماند و به فراموشى سپرده نشود.
امام صادق علیه السلام به جعفر بن عفّان طایى فرمود: شنیده‏ام درباره حسین بن على علیه السلام شعر و مرثیه مى‏گویى و خوب هم مى‏سرایى. گفت: آرى.
سپس برخى از اشعارش را در محضر امام صادق علیه السلام خواند. آن حضرت و حاضران به شدّت گریه کردند و اشک هاشان بر صورت ها جارى شد.
امام فرمود: اى جعفر! سوگند به خدا، در این لحظه که مرثیه حسین علیه السلام را مى‏خواندى، فرشتگان خدا شاهد و شنواى سخن تو بودند. آنان نیز همچون ما گریستند. خداوند بهشت را بر تو لازم کرد و تو را آمرزید.
                   
سپس امام صادق علیه السلام فرمود:
 «ما مِنْ احَدٍ قالَ فِى الْحُسَیْنِ شِعْراً فَبَکى‏ وَ ابکى‏ بِهِ الَّا اوْجَبَ اللَّهُ لَهُ الجَّنَة و غَفَرَ لَهُ» «,وسایل الشیعه ج4ص464»
هیچ کس نیست که براى حسین بن على علیه السلام شعرى بگوید و بگرید و بگریاند، مگر آنکه خداوند بهشت را بر او واجب سازد و او را بیامرزد.
این همه ستایش و ثواب براى گریاندن و گریستن و نوحه‏خوانى و مرثیه، براى آثار احیاگرانه آن نسبت به حادثه عاشورا است. به تعبیر امام خمینى قدس سره:
 «با این هیاهو، با این گریه، با این نوحه‏خوانى، با این شعر خوانى، با این نثرخوانى، ما مى‏خواهیم این مکتب را حفظ کنیم، چنانچه تا حالا هم حفظ شده» «صحیفه نور ج8ص71»

       
محمد بن احمد بن داود قمى در کتاب الزیارات و به نقل از او رضى‏الدین على بن طاووس در کتاب مصباح الزائر و نیز به نقل از وى بهاء الدین محمد عاملى در کتاب کشکول «3» روایتى را نقل کرده است که متن آن چنین است: «نقل شده است که حسین (ع) ناحیه‏اى را که اینک قبرش در آن قرار دارد، از اهالى نینوا و غاضریه به شش هزار درهم خرید و به آنان بخشید به این شرط که زائرانش را به سوى قبرش راهنمایى کرده، آنان را سه روز میهمان کنند». «4» سپس در ادامه خبر مقدار مساحت آن اراضى، یعنى حرم حسینى را این گونه بیان کرده است:
 «امام صادق (ع) فرمود: حرم حسین (ع) که آن را خریدارى کرد شانزده میل مربع بود. این مکان براى فرزندان و دوستان ایشان حلال است و بر دیگرانى که با ایشان مخالفت ورزیدند حرام مى‏باشد؛ و در آن برکت است.»(با کاروان حسینى(ج‏4))

از آن روزى که خداوند زمین را آفرید، به زمین کربلا- طبق روایات- چنان شرافتى بخشیده که بر هیچ جاى دیگر زمین حتى مکه معظمه نبخشیده است.
براى مثال از امام سجاد (ع) نقل شده که فرمود: خداوند بیست و چهار هزار سال پیش از آن که کعبه را بیافریند و حرم قرارش دهد، زمین کربلا را حرمى امن و مبارک قرار داد؛ و آنگاه که خداى متعال زمین را به لرزه درآورد و تکانش دهد، زمین کربلا همان‏گونه که هست نورانى و پاکیزه بالا برده مى‏شود و در برترین باغ از باغهاى بهشت و برترین خانه آن جاى مى‏گیرد؛ که جز پیامبران یا رسولان در آن منزل نکنند، و کربلا در میان باغ‏هاى بهشت همانند ستاره براى ساکنان زمین مى‏درخشد و نور آن چشم بهشتیان را خیره مى‏سازد و ندا مى‏دهد: منم سرزمین مقدس، پاکیزه و مبارک که سیدالشهداء و سرور جوانان بهشت را در بر گرفته‏ام. «3»
خاک کربلا شفابخش است، چنان که امام صادق (ع) فرمود:
 «خاک قبر حسین بزرگ‏ترین دارو و درمان هر دردى است». «4»
روایات مربوط به فضیلت کربلا تنها به آنچه شیعیان از ائمه اطهار (ع) نقل کرده‏اند محدود نمى‏شود، بلکه در بسیارى از کتاب‏هاى دیگر فرقه‏هاى اسلامى نیز دیده مى‏شود.
                       

ادامه مطلب...