حضرت سیّدالشهدا، حسین بن على علیه السلام، نوه دخترى پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم و امام سوم شیعیان است. مادرش فاطمه زهرا علیها السلام است که او را در روز سوّم شعبان سال سوم و به روایتى سوم یا پنجم ماه شعبان سال چهارم هجرى در مدینه منوّره به دنیا آورد. هنگامى که نوزاد را نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم بردند، از دیدارش شادمان گردید و در گوش راست وى اذان و در گوش چپ او اقامه گفت. «1»
برخى روایت‏هاى مربوط به نامگذارى آن حضرت حاکى از آن است که نام حسین را جبرئیل از سوى خداوند آورد. «2»
روز هفتم نوزاد، آیین عقیقه به جاى آورده قوچى را سر بریدند؛ و پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم به دخترش فرمود که براى حسین نیز- همانند حسن- به وزن موى سرش نقره صدقه دهد. «3»
امام حسین با برادرش امام حسن علیهما السلام تفاوت سنّى اندکى داشت. «4» از همین رو خاطره‏ها و سخنان به جاى مانده از پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم درباره هر دو برادر یکى است. در روایتى از ایشان چنین نقل شده است: «هر کس حسن و حسین را دوست بدارد، من او را دوست مى‏دارم و هر که را من دوست بدارم، خداوند دوستش مى‏دارد و هر کس را خداى دوستش بدارد، به بهشت مى‏برد؛ و هر کس آن دو را دشمن بدارد، من او را دشمن مى‏دارم و هر که را من دشمن بدارم خدایش دشمن مى‏دارد و خداوند هر کس را دشمن بدارد، به جهنّم مى‏برد.» «5»
                       
آن حضرت در جاى دیگر فرموده است: «این دو فرزندم، دو دسته گل من از این دنیایند.» «1»
محمد بن عبداللَّه به نقل از ابن ابى نُعم گوید: نزد پسر عمر بودم که مردى آمد و از او درباره حکم خون پشه سؤال کرد. او پرسید: اهل کجایى؟ گفت: اهل عراق. گفت: [این‏] مرد را ببینید که از من درباره خون پشه مى‏پرسد؛ و حال آن که پسر رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم را کشته‏اند! من از آن حضرت شنیدم که فرمود: این دو (حسن و حسین) دسته گل‏هاى من از این دنیایند
(پژوهشى پیرامون شهداى کربلا، ص: 36)